Beniamin Rozenfeld

1909 (lub 1912), Lwów – 1944, Warszawa (w powstaniu warszawskim)

Autor pięciu rysunków odnalezionych w 1946 r. w pierwszej części Podziemnego Archiwum Getta Warszawskiego (Archiwum Ringelbluma). Artysta, działacz konspiracyjny i uczestnik powstania warszawskiego w 1944 r., w którym zginął. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Gdy w sierpniu 2012 r. w Galerii Kordegarda w Warszawie po raz pierwszy zaprezentowano publicznie rysunki Rozenfelda na wystawie Dziennik Getta – Rysunki. Z Podziemnego Archiwum Getta Warszawskiego, artysta pozostawał wówczas nieznanym z imienia żydowskim twórcą. Ekspozycja została zorganizowana przez Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma we współpracy z Narodowym Centrum Kultury w ramach obchodów 70. rocznicy rozpoczęcia likwidacji getta warszawskiego. Pięć zachowanych prac Rozenfelda, wykonanych tuszem, węglem i kredką: Punkt etapowy, Chaimek Sztarkman, Szpital po tamtej stronie, Pogrzeb wózkarzowej i Fundusz Pogrzebowy oraz opatrzonych odautorskim komentarzem przedstawia dramatyczne sceny z życia w getcie i stanowi przejmujący ślad istnienia tego żydowskiego artysty. Rysunki Rozenfelda to niepowtarzalne dokumenty, które w 1946 r. odnaleziono w pierwszej części Podziemnego Archiwum Getta Warszawskiego (Archiwum Ringelbluma). Dziś, dzięki badaniom Agnieszki Źółkiewskiej, której udało się zrekonstruować tożsamość artysty, wiemy o Rozenfeldzie więcej.

Beniamin (Benek) Rozenfeld urodził się w 1909 r. (lub 1912) we Lwowie. Studiował na Wydziale Architektury Politechniki Lwowskiej, ponadto zajmował się malarstwem i rzeźbą. Przez pierwszy okres okupacji przebywał we Lwowie. Gdy Niemcy zajęli miasto, uciekł do Warszawy. Tam przebywał w getcie warszawskim i współpracował z konspiracyjną organizacją „Oneg Szabat” (twórcami Podziemnego Archiwum Getta Warszawskiego). Na zamówienie tej grupy stworzył cykl rysunków opowiadających o życiu w dzielnicy zamkniętej. Przypuszcza się, że latem 1942 r., w czasie masowych deportacji, przedostał się poza getto i ukrywał jako Jan Różyński. Równocześnie, zajmował się m.in. dostarczaniem żywności na teren getta. Jesienią 1943 r. wstąpił w szeregi Gwardii Ludowej (potem Armii Ludowej). Tam działał pod pseudonimem „Janek”. Cały czas zajmował się również pracą artystyczną.

W sierpniu 1944 r. uczestniczył w powstaniu warszawskim jako podporucznik III batalionu im. Czwartaków Armii Ludowej. Zginął prawdopodobnie 10 września 1944 r. Został pochowany w mogile zbiorowej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Dwóch jego braci przeżyło wojnę, obaj wyjechali do Izraela. Brat Edward był znanym kompozytorem, jego syn Alon Oleartchik to wszechstronnie utalentowany muzyk działający w Izraelu.