23 V 1916 Kristiania (Oslo) – 1 XII 1942 KL Auschwitz-Birkenau
Biografia
Ida Rottmann była pisarką i aktorką. W autobiograficznym zbiorze opowiadań opisuje zmagania, z którymi mierzyła się jako aktorka pochodząca z klasy robotniczej.
Urodziła się w Kristanii (obecnie Oslo) w 1916 r. jako pierwsze dziecko żydowskiej pary pochodzącej z Litwy, Sary Schiffer-Ganz i Maxa Wulffa Rottmanna. Kiedy Ida skończyła rok, w tym samym mieście urodził się jej młodszy brat – Leopold. Rodzice Idy i Leopolda rozwiedli się wkrótce potem, a dzieci dorastały wraz z matką i dziadkami w biednej dzielnicy robotniczej we wschodniej części Oslo. Ida marzyła, żeby zostać aktorką, gdy skończyła 18 lat, zaczęła uczyć się i pracować w Teatrze Narodowym w Oslo.
Przez trzy lata, od 1934 do 1937, Ida Rottmann uczyła się w najbardziej prestiżowym teatrze w Oslo. W ostatnim roku zagrała trzy małe role – m.in. w Królu (Kongen) Bjørnstjerne’a Bjørnsona i Klęsce (Nederlaget) Nordahla Griega. W tym samym roku wystąpiła także w trzech filmach. Oprócz gry w adaptacji powieści Gabriela Scotta Fant, wystąpiła też w dwóch filmach wspieranych i finansowanych przez norweski związek zawodowy i ruch robotniczy. Ale Ida miała większe ambicje. Wiosną 1939 r. wynajęła – z własnej inicjatywy – okazałą salę Uniwersytetu w Oslo, by zaprezentować trudną sztukę Bernharda Shawa Święta Joanna. Jej występ wywołał mieszane reakcje i wówczas po raz ostatni występowała na scenie jako aktorka.
Po wycofaniu się ze sceny filmowej i teatralnej jesienią 1939 r. Ida wydała autobiograficzny zbiór opowiadań Największą sztuką jest stanąć na własnych nogach (Største kunsten dog på egne ben å stå). Zajmowała się w nich m.in. tematem władzy i międzypokoleniowych starć w Teatrze Narodowym oraz alienacji, której doświadczyła w teatrze jako młoda studentka pochodząca z klasy robotniczej.
Sześć miesięcy później Norwegia została zajęta przez nazistów. Deportowano z Norwegii 773 Żydów, z których jedynie 35 ocalało. Kiedy Ida Rottmann na początku 1942 r. wypełniła kwestionariusz dla Żydów wydany przez reżim kolaborujący z nazistami, podobno pracowała jako pracowniczka biura. W miejscu „zawód” wpisała natomiast „aktorka”. W sierpniu tego samego roku Ida poślubiła norweskiego Żyda Eliasa Gorvitza. Trzy miesiące później oboje zostali deportowani statkiem SS Donau. Wkrótce po przybyciu do Auschiwitz Ida zginęła w komorze gazowej. Miała 26 lat i była w szóstym miesiącu ciąży.
Ida Gorvitz Rottmann w roli filmowej. Ze zbiorów Muzeum Żydowskiego w Oslo
Ida Gorvitz Rottmann w roli filmowej. Ze zbiorów Muzeum Żydowskiego w Oslo
Teatr Narodowy Norwegii, w którym Ida Gorvitz Rottmann kształciła się jako aktorka (domena publiczna)
Ida Rottmann jako Jeanne d’Arc w Teatrze Narodowym w Oslo.
Dzięki uprzejmości Irene Stohn
Akt ślubu Idy Rottmann. Ze zbiorów Muzeum Żydowskiego w Oslo
Ida Rottmann z aktorem Harrym Braude, który również zmarł w czasie Holokaustu. Ze zbiorów Muzeum Żydowskiego w Oslo
Ida Rottmann była pisarką i aktorką. W autobiograficznym zbiorze opowiadań opisuje zmagania, z którymi mierzyła się jako aktorka pochodząca z klasy robotniczej.
Urodziła się w Kristanii (obecnie Oslo) w 1916 r. jako pierwsze dziecko żydowskiej pary pochodzącej z Litwy, Sary Schiffer-Ganz i Maxa Wulffa Rottmanna. Kiedy Ida skończyła rok, w tym samym mieście urodził się jej młodszy brat – Leopold. Rodzice Idy i Leopolda rozwiedli się wkrótce potem, a dzieci dorastały wraz z matką i dziadkami w biednej dzielnicy robotniczej we wschodniej części Oslo. Ida marzyła, żeby zostać aktorką, gdy skończyła 18 lat, zaczęła uczyć się i pracować w Teatrze Narodowym w Oslo.
Przez trzy lata, od 1934 do 1937, Ida Rottmann uczyła się w najbardziej prestiżowym teatrze w Oslo. W ostatnim roku zagrała trzy małe role – m.in. w Królu (Kongen) Bjørnstjerne’a Bjørnsona i Klęsce (Nederlaget) Nordahla Griega. W tym samym roku wystąpiła także w trzech filmach. Oprócz gry w adaptacji powieści Gabriela Scotta Fant, wystąpiła też w dwóch filmach wspieranych i finansowanych przez norweski związek zawodowy i ruch robotniczy. Ale Ida miała większe ambicje. Wiosną 1939 r. wynajęła – z własnej inicjatywy – okazałą salę Uniwersytetu w Oslo, by zaprezentować trudną sztukę Bernharda Shawa Święta Joanna. Jej występ wywołał mieszane reakcje i wówczas po raz ostatni występowała na scenie jako aktorka.
Po wycofaniu się ze sceny filmowej i teatralnej jesienią 1939 r. Ida wydała autobiograficzny zbiór opowiadań Największą sztuką jest stanąć na własnych nogach (Største kunsten dog på egne ben å stå). Zajmowała się w nich m.in. tematem władzy i międzypokoleniowych starć w Teatrze Narodowym oraz alienacji, której doświadczyła w teatrze jako młoda studentka pochodząca z klasy robotniczej.
Sześć miesięcy później Norwegia została zajęta przez nazistów. Deportowano z Norwegii 773 Żydów, z których jedynie 35 ocalało. Kiedy Ida Rottmann na początku 1942 r. wypełniła kwestionariusz dla Żydów wydany przez reżim kolaborujący z nazistami, podobno pracowała jako pracowniczka biura. W miejscu „zawód” wpisała natomiast „aktorka”. W sierpniu tego samego roku Ida poślubiła norweskiego Żyda Eliasa Gorvitza. Trzy miesiące później oboje zostali deportowani statkiem SS Donau. Wkrótce po przybyciu do Auschiwitz Ida zginęła w komorze gazowej. Miała 26 lat i była w szóstym miesiącu ciąży.