19 X 1871, Minden (Niemcy) – 13 II 1943, getto w Terezinie

POWRÓT

PL  |  DE  |  ENG  | NO |  UKR

Biografia

Pisanie było całym jej życiem. Nazywana była „poetką dziecięcej duszy”. Tworzyła teksty dla dzieci, ale również prozę i sztuki teatralne czytane w radiu i wystawiane w teatrach. Była związana z Bielefeld i tam wracała przez całe swoje życie.

Josefa Metz urodziła się w 1871 r. w Minden jako najmłodsze z siedmiorga dzieci sędziego i prawnika Philippa Metza oraz Elviry Metz, jego dalekiej krewnej. W 1879 r. rodzina przeniosła się do nowo wybudowanego przez ojca domu w Bielefeld. Philipp Metz zmarł na serce w 1887 r. W tym samym roku Josefa opuściła szkołę żeńską. Jej brat Joseph zmarł zanim się urodziła, bracia Ernst Elias i Hans Armin studiowali prawo, Berthold wyemigrował do USA. Niewiele wiadomo o życiu jej sióstr Rechy i Pauli.

4 maja 1894 Josefa przeniosła się do Berlina. Wiadomo też, że w 1909 r. mieszkała w Monachium. Do 1918 r. kilkakrotnie się przeprowadzała, ale lubiła wracać do Bielefeld, mieszkać w pokoju na poddaszu i tam pisać. W 1903 r. w Berlinie opublikowała swoją pierwszą książkę dla dzieci Didi und Konsorten (‘Didi i spółka’). Zorganizowane następnie czytania książki (m.in. w Sali Beethovena) pozwoliły zebrać dochód, który został przeznaczony na pomoc dzieciom z niepełnosprawnością intelektualną. W 1908 r. jej sztuka Den König drückt der Schuh (‘But uwierający króla’) miała swoją premierę w Wiedniu, a następnie wystawiano ją w Bielefeld (1908) i Karlsruhe (1913).

W 1916 r. poznała Arthura Schnitzlera, jednego z najważniejszych przedstawicieli wiedeńskiego modernizmu. W tym samym roku opublikowała nowelę Wehrlose (‘Bezbronne’), od której obserwować można wyraźny zwrot w twórczości Josefy Metz. W kolejnych tekstach podejmowała tematy dotyczące: miłości, seksualności, cudzołóstwa i roli społecznej kobiety. Jednocześnie borykała się z problemami finansowymi. Prawdopodobnie z tego powodu otrzymała jednorazowe wsparcie finansowe z funduszu pisarzy pruskiego Ministerstwa Edukacji. Nadal pisała i publikowała, jej teksty były czytane radiu. 23 kwietnia 1931 r. w Teatrze Miejskim w Bielefeld odbyła się premiera jej burleski Das Experiment (‘Eksperyment’).

W lutym 1935 r. jako Żydówki nie przyjęto jej do żadnego ze związków pisarzy Rzeszy, nie mogła więcej publikować. Jej ostatni opublikowany tekst Eva. Aus einer glücklichen Kindheit (‘Eva. Ze szczęśliwego dzieciństwa’), noszący cechy autobiograficzne, został wydany w małym nakładzie przez żydowskiego wydawcę w Berlinie w 1937 r. W 1938 r. Josefa spędziła jeszcze kilka miesięcy w Bielefeld ze swoją siostrą Paulą, następnie przeniosła się do Berlina. Nie zachowały się informacje o życiu i warunkach mieszkaniowych Josefy w Berlinie po 1938 r. 20 sierpnia 1942 roku pisarka została deportowana z Berlina do getta w Terezinie, gdzie zmarła 13 lutego 1943 r. W akcie zgonu jako przyczynę śmierci wpisano zapalenie płuc.

Źródła:

Below, Irene, Josefa Metz im Kontext ihrer Zeit (Vortrag von 2019).

Josefa Metz, Archives in North Rhine Westphalia, https://www.archive.nrw.de/archivsuche?link=FINDBUCH-A91x55338519811630220180912134106912 (7.02.2023).

Metz Josefa: Death certificate, Ghetto Terezín, https://www.holocaust.cz/en/database-of-digitised-documents/document/94683-metz-josefa-death-certificate-ghetto-terezin/ (7.02.2023).

Rath, Jochen, 19. Oktober 1871: Geburt der Schriftstellerin Josefa Metz in Minden, https://historischer-rueckklick-bielefeld.com/2021/10/01/01102021/ (7.02.2023).

Pisanie było całym jej życiem. Nazywana była „poetką dziecięcej duszy”. Tworzyła teksty dla dzieci, ale również prozę i sztuki teatralne czytane w radiu i wystawiane w teatrach. Była związana z Bielefeld i tam wracała przez całe swoje życie.

Josefa Metz urodziła się w 1871 r. w Minden jako najmłodsze z siedmiorga dzieci sędziego i prawnika Philippa Metza oraz Elviry Metz, jego dalekiej krewnej. W 1879 r. rodzina przeniosła się do nowo wybudowanego przez ojca domu w Bielefeld. Philipp Metz zmarł na serce w 1887 r. W tym samym roku Josefa opuściła szkołę żeńską. Jej brat Joseph zmarł zanim się urodziła, bracia Ernst Elias i Hans Armin studiowali prawo, Berthold wyemigrował do USA. Niewiele wiadomo o życiu jej sióstr Rechy i Pauli.

4 maja 1894 Josefa przeniosła się do Berlina. Wiadomo też, że w 1909 r. mieszkała w Monachium. Do 1918 r. kilkakrotnie się przeprowadzała, ale lubiła wracać do Bielefeld, mieszkać w pokoju na poddaszu i tam pisać. W 1903 r. w Berlinie opublikowała swoją pierwszą książkę dla dzieci Didi und Konsorten (‘Didi i spółka’). Zorganizowane następnie czytania książki (m.in. w Sali Beethovena) pozwoliły zebrać dochód, który został przeznaczony na pomoc dzieciom z niepełnosprawnością intelektualną. W 1908 r. jej sztuka Den König drückt der Schuh (‘But uwierający króla’) miała swoją premierę w Wiedniu, a następnie wystawiano ją w Bielefeld (1908) i Karlsruhe (1913).

W 1916 r. poznała Arthura Schnitzlera, jednego z najważniejszych przedstawicieli wiedeńskiego modernizmu. W tym samym roku opublikowała nowelę Wehrlose (‘Bezbronne’), od której obserwować można wyraźny zwrot w twórczości Josefy Metz. W kolejnych tekstach podejmowała tematy dotyczące: miłości, seksualności, cudzołóstwa i roli społecznej kobiety. Jednocześnie borykała się z problemami finansowymi. Prawdopodobnie z tego powodu otrzymała jednorazowe wsparcie finansowe z funduszu pisarzy pruskiego Ministerstwa Edukacji. Nadal pisała i publikowała, jej teksty były czytane radiu. 23 kwietnia 1931 r. w Teatrze Miejskim w Bielefeld odbyła się premiera jej burleski Das Experiment (‘Eksperyment’).

W lutym 1935 r. jako Żydówki nie przyjęto jej do żadnego ze związków pisarzy Rzeszy, nie mogła więcej publikować. Jej ostatni opublikowany tekst Eva. Aus einer glücklichen Kindheit (‘Eva. Ze szczęśliwego dzieciństwa’), noszący cechy autobiograficzne, został wydany w małym nakładzie przez żydowskiego wydawcę w Berlinie w 1937 r. W 1938 r. Josefa spędziła jeszcze kilka miesięcy w Bielefeld ze swoją siostrą Paulą, następnie przeniosła się do Berlina. Nie zachowały się informacje o życiu i warunkach mieszkaniowych Josefy w Berlinie po 1938 r. 20 sierpnia 1942 roku pisarka została deportowana z Berlina do getta w Terezinie, gdzie zmarła 13 lutego 1943 r. W akcie zgonu jako przyczynę śmierci wpisano zapalenie płuc.

Źródła:

Below, Irene, Josefa Metz im Kontext ihrer Zeit (Vortrag von 2019).

Josefa Metz, Archives in North Rhine Westphalia, https://www.archive.nrw.de/archivsuche?link=FINDBUCH-A91x55338519811630220180912134106912 (7.02.2023).

Metz Josefa: Death certificate, Ghetto Terezín, https://www.holocaust.cz/en/database-of-digitised-documents/document/94683-metz-josefa-death-certificate-ghetto-terezin/ (7.02.2023).

Rath, Jochen, 19. Oktober 1871: Geburt der Schriftstellerin Josefa Metz in Minden, https://historischer-rueckklick-bielefeld.com/2021/10/01/01102021/ (7.02.2023).


Fragment rękopisu Didi und Konsorten (1903), zapisany przez Josefę Metz na formularzach sądowych jej ojca. Bielefeld City Archives, fonds 200,49/legacy of Josefa Metz, no. 31

Skip to content