Gideon Klein

6 XII 1919, Przerów (dzisiejsze Czechy) — 27 I 1945, KL Fürstengrube

Pianista, kompozytor, pedagog. Otrzymał stypendium Królewskiej Akademii Muzycznej w Londynie, ale ustawy antyżydowskie w okupowanej przez Niemcy Czechosłowcaji uniemożliwiły mu wyjazd. Organizował życie kulturalne w getcie w Terezinie (Theresienstadt).

Urodził się 6 grudnia 1919 r. w Przerowie na Morawach (obecnie Czechy). Talent muzyczny przejawiał od najmłodszych lat. Pierwsze nauki pobierał u Růženy Kurzovej, a następnie w Pradze w klasie mistrzowskiej Viléma Kurza. Kolejnym etapem były studia w konserwatorium, w klasie fortepianu u Aloisa Háby. Był też studentem Uniwersytetu Karola w Pradze, gdzie studiował filozofię i muzykologię. Kiedy wszystkie uczelnie wyższe w Protektoracie Czech i Moraw (Czechosłowacji okupowanej przez Niemcy) zostały zamknięte, dalej uczęszczał na prywatne lekcje.

Występował pod pseudonimami, ponieważ występy żydowskich artystów były zakazane. W 1940 r. uzyskał stypendium Królewskiej Akademii Muzycznej w Londynie, jednak ustawy antyżydowskie zniweczyły jego realizację. Jest twórcą m.in. Divertimento, oktetu na instrumenty dęte, utworu kluczowego w jego karierze muzycznej, ekspresyjnego, oddającego atmosferę polityczną tamtych czasów i inspiracje artystyczne autora.

Do getta w Terezinie (Theresienstadt) został deportowany w grudniu 1941 r., gdzie od początku koncertował wspólnie z innymi przebywającymi tam muzykami, m.in. Pavlem Haasem i Viktorem Ullmannem. Grał koncerty jako członek tria i kwartetu fortepianowego. Występował ponadto wielokrotnie jako pianista solowy. Nie przestawał również komponować. To właśnie w czasie pobytu w getcie stworzył muzykę na kwartet smyczkowy i trio smyczkowe, a także sonaty fortepianowe. Swój czas w getcie poświęcał również nauczaniu sierot gry na fortepianie. W październiku 1944 r. został wywieziony do KL Auschwitz-Birkenau, a następnie do podobozu Fürstengrube, gdzie zginął w styczniu 1945 r.